بنا به قول مشهور ولادت امام رضا (ع) در یازدهم ذیعقده سال ۱۴۸ قمری در مدینه منوره اتفاق افتاده است. حضرت علی بن موسی الرضا (ع) ملقب به رضا، هشتمین امام شیعیان اثنی عشری بوده و پدر ایشان امام موسی کاظم (ع) و مادرشان نجمه خاتون، کنیز حمیده مصفاه، مادر امام کاظم (ع) است.

مدیر حوزه های علمیه آذربایجان شرقی در گفت‌وگو با شهریارپرس/اظهار کرد: در مورد روز و سال تولد حضرت در بین بزرگان مطالبی مطرح است که برخی پنجشنبه و عده ای جمعه را روز تولد ایشان ذکر کرده اند، بزرگانی چون، طبرسی دراعلام الوری و کفعمی در مصباح، ذیقعده را سال تولد ایشان ذکر کرده اند. مرحوم کلینی در کافی، شیخ مفید در الارشاد، سال ۱۴۸را مطرح می کنند ولیکن در میان علمای شیعه، یازدهم ذی القعده سال ۱۴۸ قمری، تاریخ تولد ایشان است. 

حجت السلام والمسلمین اسماعیل روشن تن با بیان اینکه مشهورترین کنیه ی ایشان "ابوالحسن" و از القالب مشهورشان "رضا" است، گفت: در زمینه علمی، مناظرات علمی امام رضا (ع) و در بحث شکوه معنوی، مسئله نماز باران و اقامه نماز عید به شیوه پیامبر گرامی اسلام (ص)  از ویژگی‌های امام رضا(ع) بود.

وی در مورد مهمترین وقایع دوران خلافت ایشان و حضور امام رضا (ع) در دربار مامون عباسی، گفت: امین برادر مامون، در جنگ قدرت شکست خورد و اهل سنت که اکثریت جامعه آن زمان را تشکیل می دادند با قتل امین، مشروعیت خلافت مامون را زیر سوال بردند، از سوی دیگر بنی عباس با قتل امین و با توجه به اینکه مامون ایرانی بوده و احتمال این وجود داشت که به خلافت عباسی در بغداد صدمه بزند، از مامون روی گردان شدند و علویان نیز ناراضی از خلافت مامون بودند. 

 وی گفت: مامون از سال  ۱۹۸ تا ۲۰۰ قمری،  مشغول سرکوب قیام علویان بود، بعد از سرکوب این قیام‌ها و آشفتگی‌ها، مامون پی به وجود مبارک امام رضا (ع) برد. او همان روش پدر خود را درباره امام رضا (ع) ادامه داد، مامون امام رضا (ع) را به مرو آورد و این در حالی است که از زمان امام کاظم (ع)  تا امام عسگری (ع) همه ی ائمه، تحت نظارت شدید خلفای عباسی بودند، اما مامون با سیاست حرمت گذاشتن نسبت به امام رضا (ع) ایشان را به پایتخت آورده و پیشنهاد ولایت عهدی را به ایشان داد و هدف اصلی  از اینکار محصور کردن و نظارت شدید بر امام بود.

روشن تن در مورد اینکه چرا مامون به امام رضا (ع)، ولایت عهدی را پیشنهاد کرد، گفت: مشروعیت بخشیدن به حکومت، تهدید عباسیان مبنی بر اینکه خلافت را از دست می دهند و از طرفی علویان دیگر قیام و آشوب نمی کردند البته بنظر می رسد، از عوامل مهم  این پیشنهاد می توان به قطع ارتباط امام با آحاد مردم اشاره کرد.

وی با بیان علت اینکه چرا مامون، امام رضا (ع) را به مرو آورد، گفت: هدف مامون ضربه زدن به محبوبیت امام(ع) در بین مردم و همچنین صدمه جانی به ایشان بود، اما همین کارها موجبات شناخت آن حضرت و گسترش محبوبیت ایشان در بین آحاد مردم شد. 

وی در مورد شکوه علمی امام که در محافل مناظره، دربار مامون مطرح شد، بیان کرد: مامون به علوم متداول زمان خود علاقه وافر داشت و در بین خلفا ادعای دانشمندی می‌کرد، به همین منظور، مناظره‌های علمی تشکیل می‌داد. امام رضا (ع) درهمین محافل مناظره، با راس الجالوت بزرگ یهود  و جاثلیق بزرگ مسیح و... به مناظره پرداخت و شکوه علمی امام در این محافل مطرح شد. 

 روشن تن در مورد شکوه  مقام معنوی امام رضا(ع)، گفت: در زمان خشکسالی، مامون از امام(ع) می خواهد که نماز باران بخوانند، امام با شکوه خاصی نماز باران را بجا آورند و در پی آن رحمت خدا نازل می‌شود و این تبلیغ بزرگی برای امام رضا(ع) و عظمت خاندان اهل بیت(ع) می شود. 

وی گفت: به اصرار مامون، امام نماز عید را به شیوه پیامبرگرامی اسلام (ص)  خواندند، مامون به تمامی بزرگان حکومت، فرماندهان و... دستور داده بودند تا  امام(ع)  را در این نماز مشایعت کنند. مردم بر پشت بام‌ها منتظر امام بودند، دیدند امام(ع)  با پای برهنه از دربار مامون خارج شدند و در حال  تکبیر گفتن به جایگاه نماز می روند، این تکبیرهای معروف، معنویت امام(ع)  را در بین مردم مرو بیشتر کرد و خبر این حرکت امام(ع)  به مامون رسید و مامون حضرت را برگرداند.

مدیر حوزه‌های علمیه آذربایجان شرقی در مورد برکات حضور امام رضا (ع) در ایران، گفت: حضور حضرت فاطمه معصومه (س) درقم، از برکات حضور امام رضا (ع) است که قم را به مرکزیت شیعه تبدیل کرده است. ورود فرزندان علمی امام رضا (ع) به ایران باعث شد مردم با مکتب اهل بیت(ع)  آشنا شوند و مناظره های امام (ع) علت پیدایش جایگاه تفکر وتعقل در میان دانشمندان شد.  

وی افزود: اباصلت می گوید، دربان امام بودم، به معمر گفتم اگر صلاح بدانید به امام پیشنهاد دهیم از لباس های خود به من عنایت کنند و از درهم هایی که به نام ایشان ضرب شده است به من لطف کنند. معمر خدمت حضرت می رسند. قبل از اینکه معمر چیزی بر زبان جاری کنند. امام می فرمایند، معمر، اباصلت میل دارند از لباسها و سکه ها به ایشان ببخشم، معمر با تعجب فراوان می گویند سبحان الله، اباصلت همین تقاضا را از شما دارند. امام می خندند و می فرمایند، مومن را خدا توفیق می دهد،  و  او را وسیله برآوردن حاجات دیگران قرار می دهد، بگو اباصلت بیاید. اباصلت وارد مظهر امام رضا (ع) می شوند، امام لباسی به ایشان می دهند، همین که  می خواهند از مظهر امام مرخص شوند، حضرت  ۳۰ درهم در دستشان می گذارد، این یک نمونه از دریای کرامات امام(ع)  است، که به رئوف بودن امام رضا (ع) مشهور است. از مرحوم علامه طباطبایی نقل شده است، وقتی وارد حرم مطهر حضرت می شویم، از همه جای در و دیوار این حرم، رافت، می بارد. 

حجت الاسلام اسماعیل روشن تن در مورد شناساندن شخصیت امام رضا (ع) به نسل جوان، بیان کرد: در کتاب شریف عیون اخبار الرضا (ع) محدث جلیل صدوق(رضوان الله تعالی) روایت میکند از عبدالسلام بن صالح هروی  که امام (ع) م یفرماید : رَحِمَ اللهُ عَبداً أَحْیَا أَمْرَنَا؛ فَقُلْتُ لَهُ: وَکَیْفَ یُحْیی أَمْرَکُمْ؟ قَالَ: یَتَعَلَّمُ عُلُومَنَا وَیُعَلِّمُهَا النَّاسَ، فَإِِنَّ النَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحَاسِنَ کَلَامِنَا لَاتَّبَعُونَا خدا رحمت کند بنده ای را که امر ما را زنده می‌نماید. عبدالسّلام می‌گوید: من گفتم: چگونه امر شما را زنده نماید؟ فرمود: علوم ما را فرا بگیرد و آنها را به مردم بیاموزد که اگر مردم، محاسن و زیبایی‌های کلام ما را بدانند از ما پیروی می‌کنند. 

وی گفت: روایت این را نشان می دهد که ابتدا امام کسانی را که در جهت احیای امر اهل بیت، تلاش می کنند را دعا می کند و رحمت خدا شامل شخصی که امر معصوم را تبلیغ و زنده می کند، می‌شود، بهترین راه تسخیر قلوب مردم و کشاندن آنان به سمت اهل بیت(ع) تبلیغ و گسترش سخنان اهل بیت(ع) است. 

وی مطرح کرد: علوم اهل بیت(ع) به مبدا وحی مرتبط بوده و زمینه پذیرش این علوم در فطرت انسان ها است. نشر معارف اهل بیت(ع)، درکتاب، قالب‌های هنری، تولید فیلم، کلیپ و ... می‌تواند به نسل حاضر کمک شایانی کند.  

منزلت علمی امام رضا(ع) موجب تبلیغ و گسترش مذهب تشیع و دین اسلام شده است

یک کارشناس مذهبی اظهار کرد: منزلت علمی و اجتماعی امام رضا(ع) موجب تبلیغ و گسترش مذهب تشیع و دین اسلام شده است.

حجت الاسلام رحیم همزبان در گفت‌و گو با  شهریارپرس/ اظهار کرد: امام رضا علیه السلام همانند امامان دیگر دارای مقام ولایت و عصمت و علم الهی است و در انجام وظایف و تکالیف الهی خویش ،تلاش و جهاد کرده است و در هدایت مردم و تبلیغ دین کوشیده و در این راه از جان خویش گذشته است.

وی افزود: ویژگی خاص هشتمین پیشوای شیعیان، رضا بودن ایشان است، به دلیل اینکه این لقب را خداوند در آسمان‌ها برای ایشان پسندیده است و پیامبر اعظم(ص) و ائمه معصومین علیهم السلام در زمین بر این نام خشنود شده‌اند.

وی ادامه داد: یکی دیگر از ویژگی‌ها و القاب برجسته امام رضا(ع)، عالم آل محمد (ص) بودن ایشان است که جد بزرگوارش امام جعفر صادق علیه السلام به این اسم نامیده و اشتیاق به دیدار و درک امام رضا(ع)را بیان کرده و شیخ صدوق نوشته است امام موسی کاظم(ع)اینگونه از پدرشان روایت کرده اند که «همانا عالم دودمان محمد صلی الله علیه و آله در صلب تو است، و ای کاش قبل از فوت، او را درک می‌کردم، همانا او همنام امیرمؤمنان علی (علیه‌السلام) است».

وی در مورد خصوصیات بارز زمان امامت امام رضا(ع) افزود: ویژگی خاص دوران ایشان، مصادف بودن با عالم ترین، باهوش‌ترین و مقتدرترین خلیفه عباسی است که به ظاهر، به امام و شیعیان ایشان اظهار ارادت می‌کرد ولی در باطن دشمن اصلی ایشان بود، امام(ع) با تشکیل جلساتی، منزلت علمی خویش را آشکار کرده و موجب تبلیغ و گسترش مذهب حقه شیعه و دین اسلام شده است.

این کارشناس مذهبی با بیان این که اهل بیت پیامبر اکرم(ص) همه اهل کرم بوده و مهربان هستند، گفت: القاب کریم و رئوف با توجه به معجزات و کرامت‌هایی که شیعیان از امام رضا(ع) به فراوانی دیده اند به ایشان نسبت داده شده است.

وی در مورد نامیدن حرم امام رضا(ع) به عنوان دروازه حاجات افزود: کرامت‌های فراوان و شفای بیماران زیاد در طول تاریخ باعث شده که حرم امام  رضا(ع) به این نام خوانده شود.

همزبان با اشاره به مشکلاتی مانند وجود خلیفه ای مانند مأمون، حضور ادیان و مذاهب گوناگون، انشعاب‌های پی در پی در میان شیعه،  شبهات و به وجود آمدن جریانات انحرافی و به ویژه غلو و افراط و تفریط افزود: همگی از مسائل و چالش های فرهنگی زمان امام رضا(ع)بوده است.

وی افزود: با توجه به علاقه و محبت اهل سنت به امام رضا علیه السلام و حضور آنها در حرم مطهر آن حضرت، خراسان می‌تواند نقش وحدت آفرین در جهان اسلام داشته باشد.