چگونگی تشکیل اتحادیه اروپا

تشکیل اتحادیه اروپا

چکیده:

واژه ی اروپای واحد در نزدیک سه دهه ی اخیر وارد حوزه ی مفاهیم حقوق بین الملل شده است. چرائی تشکیل و نحوه تداوم این نهاد سوال پیش روی کارشناسان این حوزه است.

سوال اول: عواملی که باعث تشکیل این نهاد شده است چیست؟

سوال دوم: در وضعیت کنونی ادامه ی حیات این اتحادیه چگونه خواهد بود؟

لفظ اروپا به یونان باستان بر میگردد. گوئی این واژه به قدمت یکی از دیرینه ترین تمدن های جهان و در واقع خاستگاه تمدن امروز غربی است. فکر تشکیل دولت و نحوه ی اداره حکومت همانطور که در تفکرات ارسطو و سایر حکمای یونان دیده می شود در یونان برای اولین بار شکل گرفته است، مانند دولتهای آتن و ... اما در قرون نزدیک تر ایدۀ تشکیل یک مجموعه ی واحد از حاکمیت های متفاوت قاره ی اروپا و تبیین حقوقی مسئله از نظر شکل گیری دولت های متحد بطور جدی تر هم مطرح بوده است. یکی از آرزوهای ویکتورهوگو، تشکیل ایالات متحده اروپا بوده است. واقعیت این است که وجود چند صد میلیون مردم با فرهنگ های متفاوت و گاهاً متضاد در این قاره، مانع بزرگی برای اتحاد بوده است، حتی نوع سیستم حقوقی نوشته (آلمان- فرانسه) و نانوشته (کامن لا) در انگلستان از جمله چالش های جدی حقوقی این تشکیل بوده است.

حتی جنگ های این قاره هم وسیله ای برای ادغام و اتحاد ممالک این قاره بوده اما وجود دولت- ملت های متفاوت کار را مشکل می کرد در پایان جنگ اول جهانی و در جریان معاهده صلح و رسای، فکر جلوگیری از قدرت گرفتن دوباره ی آلمان مطرح شد. ژان مونه متفکر فرانسوی بعد از سفر به آمریکا، اقتصاد را یکی از راه های جلوگیری از بروز جنگ می دانست او اعتقاد داشت تعامل اقتصادی بین کشورها بدلیل منافع مشترک مانعی برای بروز اختلاف های نظامی بود.

بعد از پایان جنگ جهانی دوم زمزمه های نوعی اتحاد اقتصادی در اروپا مطرح گردید. اتحادیه ذغال سنگ و فولاد در 1951 میلادی اولین اقدام از این نوع بود. پیمان رم در 1957 میلادی یکی دیگر از قدم های جدی بود. در این پیمان که از اعتبار حقوقی قوی تری برخوردار بود و عنوان معاهده حقوقی بین المللی هم داشت نوعی دموکراسی و تجارت آزاد و اقتصاد آزاد مقرر گردید بعد از سقوط دیوار برلین اروپائیها هنوز برنامه مدونی برای اتحاد نداشتند. از 1951 تا 1979 در اروپا را می توان اتحاد بین دولت ها براساس اتحاد گمرگی و 1992-1979 را دوره ایجاد واحد اقتصادی مشترک نامید و از 1992 تا به امروز اتحاد بین سرمایه دارها و شرکت ها است که از چالش های بزرگ آن اعتراضات ضد سرمایه داری امسال 2018 فرانسه است. پس می توان گفت از جمله عوامل مهم لزوم شکل گیری اروپای واحد علی رغم عدم اتحاد اجتماعی، منافع اقتصادی مشترک بوده است، از جمله ظهور اقتصادهای نو مانند برزیل- چین، اروپایی ها را به فکر اتحاد انداخت. اما از نظر حقوق بین الملل چالش های زیادی در سر راه این اتحاد بوده و هست. مانند قوانین کار و تابعیت و پول واحد و معاهدات دو یا چند جانبه اقتصادی و نظامی. به هر روی رفراندوم پیوستن به اتحادیه در کشورهای قاره برگزار و در 1992 در شهر ماستریخت هلند تشکیل اتحادیه اعلام گردید. اکنون این اتحادیه نهادهای دیگری از جمله بانک اروپایی، کمیسیون اروپایی، پارلمان اروپایی را در جهت اجرا مفاد معاهده به همراه دارد.

نوشته شده توسط : محمد باقر واصلی دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق